Potasyum Yüksekliği Nedir? Potasyum Düşüklüğü Nedir?

Potasyum Yüksekliği Nedir? Potasyum Düşüklüğü Nedir? Vücudumuzda hücre bölünmesi, enzim işlevleri, DNA sentezinde, kalp kasılmasında, tansiyonun dengelenmesinde, ödemlerin atılmasında ve vücudun asit baz dengesinde görev alan vücudumuzdaki en önemli yaşamsal mineral potasyumdur. Vücudumuzda sodyumla beraber şekilde asit baz dengesini ve sıvı elektrolit düzenini sağlar. Potasyum düşüklüğü hipokalemi, yüksekliğine ise hiperkalemi denir. Hiperkalemi yada hipokalemi durumunda kalp çalışmayı durdurur. Potasyum beslenme ile sürekli kontrol altında tutulması gereken bir elementtir. Alınan gıdalardan emilimi bağırsaklardan, fazlasının atılımı ise böbrekler aracılığıyla olur. Vücutta potasyumun %98’i hücre içinde bulunur. Yüzde 2’si hücre dışındadır. Şeker hastalarında potasyum düşüklüğü olmasının nedeni insülin yetersizliği sebebiyle hücre dışındaki karbonhidrat ve potasyumun hücre içine aktarılamamasından kaynaklanmaktadır. Vücutta potasyumun %80 kas hücrelerinde depolanmaktadır. Kasların dışında karaciğer ve kemiklerde yoğun miktarda bulunur.

Potasyum Yüksekliği Nedir?

Böbreklerin yeterli görev yapamaması, potasyumun hücre dışında kalması, beslenme yada ilaçlarla fazla potasyum alınması potasyum yüksekliği hiperkalemi yaşanmasına neden olur. Bunların dışında uzun egzersizler, yaralanma ve yanıklarda vücut potasyumu tutmaktadır. Şeker hastalığı, enfeksiyonlar, adrenal yetmezlik potasyumu yükseltir. Hastanın kullandığı antibiyotikler, non-steroidal ilaçlar, kortizon, heparin, digoksin gibi birçok farklı ilaç potasyumu vücutta tutarak yükselmesine neden olmaktadır.

Potasyum Yüksekliği Belirtileri

Potasyum ciddi şekilde düşmediği yada yükselmediği sürece fiziksel belirti vermez. Kandaki desilitre başına değeri 6.5 mmol’ün üstüne çıktığı zaman nefes darlığı, kalpte ritim bozukluğu, kaslarda kram ilk ve en belirgin potasyum yüksekliği belirtileri arasındadır. Bunların dışında halsizlik, kusma, el ve ayakta uyuşma, çarpıntı ve ishal diğer belirtilerdendir.

Potasyum İçeren Besinler

Günlük hayatımızda yediğimiz her yiyecekte az veya çok miktarda potasyum bulunmaktadır. Hastada beslenme yetersizliği yoksa eğer günlük tüketeceği standart gıdalar potasyum ihtiyacını fazlasıyla karşılayacaktır. Beslenmesi zayıf olan bireyler muz, patates, süt ürünleri, mercimek, ıspanak, domates gibi gıdalarla potasyum ihtiyacını karşılayabilir.

Hastada potasyum yüksekliği varsa doktorlar hastanın patates, mercimek, baklagil ve yeşil sebzeleri azaltmasını önerebilir.

Potasyum Düşüklüğü Nedir?

Kandaki potasyum düzeyi 3.5 mmol altına düşerse bu duruma hipokalemi potasyum düşüklüğü denir. Bu değer 2.5’un altına düşerse hastanın hayati tehlikesi oluşur. Böbreklerden potasyumun fazla alınması, şeker hastalığı yada yetersiz beslenme nedeniyle potasyum düşüklüğü meydana gelmektedir. Beslenme dışında magnezyum yetersizliği, ishal yapıcı ilaçlar, aşırı kahve tüketimi, aşırı alkol ve kusma nedeniyle hipokalemi meydana gelmektedir.

Potasyum Düşüklüğü Belirtileri

Potasyum düşüklüğü sık sık yaşandığında bazı kronik hastalıklara neden olur. Kalp ritim bozuklukları, hipertansiyon, bacak ve kol krampları, sindirim sistemi hastalıkları, yorgunluk, kas güçsüzlüğü, solunum problemi, sık idrara çıkma ve susuzluk potasyum düşüklüğü belirtileri arasındadır. Bu belirtiler aynı zamanda diyabet belirtileri arasında olduğu için kesin tanı için hastadan kan alınarak potasyum düzeyine bakılır. Hastanın elma, armut, kızılcık, brokoli, lahana, biber, çay, marul gibi potasyumu düşük gıdalarla beslenme alışkanlığı varsa öncelikle bu düzeltilir. Daha sonrasında hastaya tablet yada ampül formda potasyum takviyeleri verilir. Potasyum eksikliği ishal vb. bir problemden kaynaklanıyorsa buna yönelik tedaviler uygulanır.

Potasyum Değeri Kaç Olmalıdır?

Vücudun sağlıklı çalışabilmesi için yetişkin bireyin günlük potasyum ihtiyacı 3500-4000 mmol arasında olmalıdır. Laboratuvar sonuçlarına göre 3,5-5 mmol değer normal kabul edilmektedir. Potasyum düzeyine biyokimya kanı, kan gazı ve idrar tahliliyle bakılmaktadır. Vücudun yaşamsal işlevlerini yerine getirebilmesi için günlük en az 2 gram potasyuma ihtiyacı bulunmaktadır. Ortalama 4.7 gram potasyum yetişkin bir insanın günlük ihtiyacını tam olarak karşılamaktadır.

Çocuk ve bebeklerde doz değişmektedir. 6 aylık olana kadar bebeğin potasyum ihtiyacı günlük 400 mg’dır. 7-12 aylık çocuğun ihtiyacı 700 mg, 1-3 yaş arası 3000mg olmaktadır. 8 yaşına kadar 3800 mg 8 yaşından sonra ise günlük 4500 mg potasyum ihtiyacı bulunmaktadır.

Hamile kadınlarda potasyum ihtiyacı değişmez, standart 4500 mg civarında yetişkin dozu yeterli olacaktır. Doğum yaptıktan sonra süt üretiminde potasyum kullanıldığı için emziren annenin potasyum ihtiyacı günlük 5100 mg’a çıkmaktadır.