Güneş Tutulmasında Ay Hangi Evrededir?

Güneş tutulmasında ay hangi evrededir sorusu, hem genel kültür olarak bilinmesi gereken hem de bilgi yarışmalarında sık sık karşımıza çıkan sorulardan bir tanesidir. Güneş tutulması sırasında ayın hangi evrede olduğu bu nedenle pek çok kişi tarafından merak konusu olmuştur. Güneş ve ay tutulmaları gibi çok nadir olan olaylar, aslında hepimizin merak ettiği konulardandır. Fakat bu olaylar çok seyrek zamanlarda gerçekleştiği için güneş ve ay tutulması gibi durumlar ve bu konular hakkında bilgimiz de fazla olmamaktadır. Bu yazımızda güneş tutulması, ayın evreleri ve güneş tutulmasında ayın hangi evrede olduğu hakkında bilgiler vereceğiz.

Güneş Tutulması Nedir, Neden Olur

Güneş tutulması, ayın dünya ve güneş arasına girmesi ile oluşan nadir doğa olaylarından bir tanesidir. Ay, dünya ile güneşin arasına girdiğinde güneş ışınlarının o noktada dünyaya düşmesine engel olur. Bu sebeple dünyaya çok kısa bir süre olsa dahi çok az ışık gelir, fakat birkaç dakika içerisinde bu karanlık durum ortadan kalkar. Çünkü hem dünya, hem de ay, güneşin etrafında dönmektedirler. Bu nedenle bu nadir doğa olayı yalnızca birkaç dakika gerçekleşmektedir. Güneş tutulması ortalama olarak 4 – 5 dakika sürmektedir. Dünya ve ayın sürekli hareket etmesi nedeni ile, birkaç dakikalık tutulma esnasında dahi tutulmayı gözlemleyebilen yerler değişiklik göstermektedir.

Güneş tutulması gerçekleştiğinde dünyadaki her noktada güneş tutulması olmaz. Yalnızca ay, dünya ve güneşin aynı hizaya geldiği noktaya karşılık gelen yerlerde güneş tutulması gözlemlenir. Ayrıca dünyanın bir yuvarlak benzeri yapı olduğu düşünüldüğünde, güneş tutulmasının dünyanın her yerinden izlenmesinin mümkün olmadığı da tahmin edilecektir. Buna ek olarak, ayın çapının büyüklüğü, tüm dünyayı karanlık edecek kadar fazla değildir. Bu sebepten dolayı da güneş tutulması dünyanın her bir noktasında gözlemlenememektedir. Güneş tutulmasının, tüm bir sene boyunca en az 1, en fazla da 4 – 5 kez olduğu düşünülmektedir.

Güneş tutulmasında ay hangi evrededir sorusunu yanıtlarken; Güneş tutulmasının 3 farklı şekli olduğu bilinmektedir bilgisi de unutulmamalıdır.. Bunlar tam tutulma, parçalı tutulma ve halkalı tutulmadır. Güneş ışınlarının ve güneşin yansımasının ay tarafından tamamıyla kaplandığı tutulma türüne tam güneş tutulması adı verilir. Güneşin ayın gölgesi tarafından yalnızca bir kısmının görüldüğü tutulma şekline ise parçalı güneş tutulması denir.

Güneşin kenar kısımlarının küçük bir halkla şeklinde görüldüğü güneş tutulmasına ise halkalı güneş tutulması denir. Tam güneş tutulmasında gündüz olsa dahi etraf tam karanlığa bürünebilirken parçalı ve halkalı güneş tutulmalarında bu durum böyle değildir. Bu iki tutulma şeklinde güneş az da olsa görüldüğü için tam bir karanlık oluşmamaktadır. Akşamüstü denilen vakit ya da şafak vaktindeki aydınlık durumu oluşmaktadır. Tüm bu durumlar birkaç dakika içinde eski haline dönmektedir.

Ay ve Ayın Evreleri

Güneş tutulmasında ay hangi evrededir sorusunu merak edenlerin ilk önce ayın evrelerini bilmesi gerekir. Ay, tıpkı dünya gibi kendisine ait bir ışık kaynağı değildir. Bu nedenle ay, güneşten gelen ışınları dünyaya yansıtmaktadır. Pek çok kişi ayın kendi ışığı olduğunu düşünse de bu bilgi son derece yanlıştır. Ay, güneşin yansımasını dünyaya yansıtmaktadır.

Ayın güneşe bakan kısmı aydınlık görünür iken güneşten uzak olan kısmı karanlıktır. Bu nedenle ay, hem dünya hem de güneş etrafında dönerken güneşe karşı olan konumu sürekli değişmektedir.

Ayın 4 evresi bulunmaktadır. Bunlar: Yeni ay, ilk dördün, son dördün ve dolunaydır.

Yeniay: Ayın karanlık tarafının dünyaya dönük olduğu evreye verilen addır. Ayın güneş ışınlarını yansıtan tarafı dünyanın zıddına doğru bakmaktadır. Bu sebeple ay karanlıktır ve dünyadan görülemez. Yalnızca güneş tutulması gibi doğa olaylarında belli olabilir. Bu durum da oldukça nadirdir.

İlk dördün: Yeniay evresinden 1 hafta sonraki ayın şeklidir. Tam bir yarım daire olarak D şeklindedir. Güneşe göre 90 derecelik bir açı ile konumlanmıştır.

Dolunay: Ay tam bir daire olarak hem dolgun, hem de parlak gözüktüğü evredir. Bu evrede ay net olarak çıplak gözle görülebilmektedir.

Son dördün: Ayın sol yarısının ters D şeklinde aydınlık olarak görüldüğü evredir. Bu evreden sonra ay tekrar yeni ay evresine döner. Bu döngü yaklaşık olarak 29,5 günde tamamlanır.

Güneş Tutulmasında Ay Hangi Evrededir?

Güneş tutulmasında ay hangi evrededir sorusuna verilebilecek tek bir cevap vardır: Güneş tutulması esnasında ay yeniay evresindedir. Fakat şu da bilinmelidir ki, ay her yeniay durumuna geldiğinde güneş tutulması gerçekleşmemektedir. Güneş tutulması, yılda en fazla 4 ya da 5 kez gerçekleşirken ayın yeniay olma durumu yaklaşık olarak 30 günde bir yenilenmektedir. Bu durumda şu açıklama yapılabilir: Ay, yeniay durumunda iken güneş ile dünyanın arasına öyle bir hizalanmalıdır ki güneş tutulması gerçekleşsin. Ayın ilk dördün, son dördün ve yarımay evrelerinde güneş tutulmasının olması imkansızdır.

Bunun sebebi ayın bu 3 evrede güneşin şeklinden farklı bir şekilde olduğu için güneşi tamamıyla kapatmasının mümkün olmamasıdır. Çünkü ay, güneşi yeniay durumunda dahi tamamen kapatamayıp halkalı güneş tutulmasına sebep olabilmektedir. Bu durum, ayın güneşten çok çok daha küçük olması ile açıklanmaktadır. Bu sebeple kısacası güneş tutulmasına ay hangi evrededir sorusunun yanıtını yeniay olarak verebiliriz.

Güneş ve ay tutulmalarının neden her ay ya da her yıl birden fazla kez olmadığını merak edenler de vardır. Aslında bu konu oldukça teknik bilgiler içeren ve yalnız meraklısı olan kişilerin sorduğu sorulardan bir tanesidir. Ay ve dünyanın yörüngeleri tam olarak çakışmadığı için bu tutulmalar çok nadir gerçekleşmektedir. Yani ay ve dünyanın sürekli olarak döndükleri yolların şekilleri birbirinden farklıdır. Eğer her ikisi de elips ya da dairesel hareket ile dönüyor olsa idi, o zaman sık sık düzenli olarak bu tutulmaları görebilirdik. Fakat bu durum, doğa gereği bu şekildedir. Nadir doğa olaylarındandır.

Güneş Tutulmasını Nasıl Gözlemlemek Gerekir

Güneş tutulmasında ay hangi evrededir sorusunu yanıtlarken şunu da vurgulamak gerekir: Güneş tutulmalarını çıplak göz ile izlemek oldukça sakıncalı bir davranıştır. Bunun sebebi, güneşin tutulmadan sonra dünyaya yaydığı ışığın dalga boyunun oldukça fazla olmasıdır. Bu da, gözümüzde retina bölgesinde zararlara sebep olabilmektedir. Ayrıca retina bölgesinde oluşabilecek bir zarar, bir acı hissi vermeyeceği için insanlar bu durumu anlayamayacaktır. Yüksek miktarda gelen güneş ışınları, insanların gözünde geçici ya da kalıcı bir hasar oluşturabilir. Geçici hasarda insanlar birkaç saat görme yetisini kaybeder ya da görme yetisi azalır, fakat zamanla düzelir.

Ama kalıcı hasarlarda güneş, retina üzerinde çok ufak bir kör nokta oluşturur. Bu durumdan sonra yapılabilecek pek bir şey yoktur. Bu nedenle güneş tutulması izlerken gözlerimizi mutlaka korumalıyız. Tutulmayı projeksiyona yansıtarak izleyebilir, güneş gözlüğü takabilir ya da eskiden kullanılan disketlerin ışık geçiren bölgesinden bakarak izleyebilirsiniz.

Güneş tutulmasında ay hangi evrededir başlıklı bu yazıda pek çok bilgiyi sizler için derlemiş olduk. Güneş tutulmasının nasıl gerçekleştiği ve ayın güneş tutulması olayındaki önemi, yeniayda güneş tutulmasının olmasının sebeplerini de açıklayarak pek çok kişinin merak ettiği bu sorunun cevabını vermiş bulunmaktayız.